Świat zwierząt jest bardzo bogaty w różne formy życia, które możemy znaleźć zarówno na lądzie, jak i w wodzie. Możliwe, że podczas pobytu nad morzem udało wam się zaobserwować wiele ciekawych organizmów. A czy natknęliście się też na parzydełkowce? Jeśli tak, to świetnie się składa, bo właśnie o nich sobie opowiemy w tym artykule.
Zadanie na rozgrzewkę: Rozpoznaj parzydełkowce i Znajdź pary
Czym właściwie są parzydełkowce?
Parzydełkowce należą do bezkręgowców. Mają miękkie, niczym nieosłonięte ciało. Zwierzęta te żyją wyłącznie w wodzie i są drapieżnikami. Cechą charakterystyczną parzydełkowców są tzw. komórki parzydełkowe. Skąd taka nazwa? To proste! Komórki te są wypełnione parzącym płynem. Właśnie dzięki nim parzydełkowce mogą polować i zdobywać pokarm oraz bronić się przed innymi drapieżnikami.
Jak polują parzydełkowce?
Parzydełkowce chwytają swoje ofiary za pomocą ramion lub czułków i wstrzykują im paraliżujący płyn znajdujący się w komórkach parzydełkowych. Na grafice obok widać taką komórkę oraz w jaki sposób zostaje wstrzyknięty płyn w skórę potencjalnej ofiary.
Komórka parzydełkowa posiada długą nić a w jej środku znajduje się kanalik. W komórce znajduje się paraliżujący płyn, który jest wstrzykiwany do ciała ofiary za pomocą nici.
Jak są zbudowane parzydełkowce?
Parzydełkowce to najprostsze zwierzęta tkankowe. Ściana ich ciała składa się z dwóch warstw komórek nabłonka, a między nimi znajduje się galaretowata substancja. Prawie całe wnętrze ciała parzydełkowców to jama chłonąco-trawiąca. Zaczyna się ona otworem gębowym, który jest otoczony czułkami lub ramionami a na tych czułkach lub ramionach znajdują się liczne komórki parzydełkowe, o których już sobie wyżej opowiedzieliśmy.
Zadanie interaktywne: Budowa meduzy i polipa
Dwa rodzaje parzydełkowców
Parzydełkowce mogą występować w dwóch postaciach: jako polip lub meduza. Postacie te różnią się od siebie kształtem ciała i położeniem otworu gębowego.
POLIP | MEDUZA |
|---|---|
| – przyczepiony do podłoża za pomocą stopy | – nie jest przyczepiona do podłoża |
| – jego kształt przypomina worek | – jej kształt przypomina dzwon lub parasol |
| – występuje pojedynczo lub tworzy skupienia zwane koloniami | – występuje pojedynczo, nie tworzy kolonii |
| – kolonie mogą unosić się w wodzie albo są przytwierdzone do dna | – może pływać dzięki rytmicznym skurczom ciała |
| – przykład polipów: stułbia płowa, koralowce, ukwiały | – przykład meduzy: chełbia modra |
Sprawdź, czy potrafisz pogrupować parzydełkowce: Polip czy meduza?
Gdzie żyją parzydełkowce?
Parzydełkowce można spotkać wyłącznie w środowisku wodnym, przede wszystkim w morzach i oceanach, ale znajdziemy je też w wodach słodkich. W Polce też znajdziemy parzydełkowce np. w Morzu Bałtyckim możemy natknąć się na chełbię modrą, a w naszych jeziorach, stawach i rzekach żyją stułbie płowe.
Chełbia modra 
Chełbia modra na plaży 
Stułbia płowa
Które parzydełkowce są najważniejsze w przyrodzie?
Ze wszystkich parzydełkowców najważniejsze w przyrodzie są koralowce – grupa parzydełkowców żyjąca tylko w wodach słonych, czyli morzach i oceanach. Koralowce stanowią główny składnik raf koralowych i są pokarmem wielu zwierząt, między innymi ryb. Większość koralowców wytwarza twardy wapienny szkielet. Z obumarłych szkieletów koralowców powstają rafy koralowe, które są jednym z najbogatszych środowisk życia na ziemi. Tam mieszkają setki tysięcy gatunków zwierząt, w tym ryb i koralowców.
Do koralowców zaliczamy m.in. korale szlachetne oraz ukwiały.
KORALE SZLACHETNE  | UKWIAŁY  |
|---|---|
| – występują w koloniach | – występują pojedynczo |
| – kolonie tworzą białe polipy, które wytwarzają wspólny czerwony szkielet | – nie wytwarzające szkieletu |
| – szkielet ma kształt krzewu i osiąga wysokość około 30-40 cm. | – wokół otworu gębowego liczne czułki zaopatrzone w komórki parzydełkowe |
| – jako jedyny koral zachowuje kolor po osuszeniu | – mogą obezwładniać duże zwierzęta morskie np. ryby |
Koniecznie zapamiętaj, że parzydełkowce…
- są zwierzętami i żyją tylko w środowisku wodnym, głównie w wodach słonych.
- są drapieżnikami!
- dzięki komórkom parzydełkowym mogą obezwładnić ofiary i bronić się przed wrogami.
- występują w dwóch postaciach: osiadłego polipa lub swobodnie pływającej meduzy.